روش های بسیاری برای تصفیه فاضلاب های صنعتی وجود دارد. روش تصفیه بیولوژیکی یکی از شیوه های مهم در این زمینه میباشد. در این روش با استفاده از انواع میکروارگانیسم های مواد آلی فاضلاب صنایع مختلف را حذف میکنند. مواد اآلی تغذیه اصلی میکروب ها را تشکیل میدهند. از این رو میکروارگانیسم ها تا حد بسیار زیادی از مواد آلی را مصرف کرده و آب باقی مانده را جهت مراحل دیگر آماده میکنند. لذا تأثیر گذاری در روش تصفیه بیولوژیکی برای فاضلاب های صنعتی بسیار بالا میباشد.
معرفی روش تصفیه بیولوژیکی :
به طور کلی روش تصفیه فاضلاب بیولوژیکی به دلیل کاهش هزینه ها و تأثیر گذاری بالا دارای محبوبیت زیادی است. به دلیل استفاده از منابع در دسترس به عنوان عمل تصفیه کننده قیمت های استفاده از این روش تا حد بالایی کاهش میابد. روش تصفیه بیولوژیکی یکی از مهم ترین روش ها در دستگاه تصفیه فاضلاب صنعتی می باشد که به دلیل نصب و راه اندازی آسان ، هزینه کم ، عدم وجود آثار مخرب زیست محیطی و راندمان زیاد حذف آلودگی ها در مقایسه با روش های دیگر تصفیه آب صنعتی مورد توجه قرار گرفته است. این فرآیند به عنوان تصفیه ثانویه می باشد که برای حذف آلاینده های به جا مانده از تصفیه اولیه استفاده می شود.
عامل تصفیه در روش های بیولوژیکی :
عامل تصفیه در این روش شامل دسته بسیار زیادی از میکروب ها میباشد. در واقع این موجودات به عنوان بقا خود از برخی از مواد فاضلاب های صنعتی تغذیه میکنند. به عبارت دیگر در روش تصفیه بیولوژیکی از میکروارگانیسم ها برای از بین بردن آلودگی های فاضلاب استفاده می شود. میکروارگانیسم ها جانداران زنده در مقیاس میکروسکوپی هستند که شامل باکتری ها ، برخی قارچ ها ، ویروس ها ، آغازیان می باشند که ساختارشان به صورت تک سلولی یا چند سلولی است. هریک از این میکروارگانیسم ها در یک درجه دمایی قادر به زنده ماندن و رشد کردن هستند.
انواع روش های بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب :
روش های بسیار زیادی در خصوص تصفیه فاضلاب های صنعتی با شیوه بیولوژیکی استفاده میشوند. تمامی این موارد به دو دسته اصلی تصفیه هوازی و تصفیه بی هوازی تقسیم میشوند. در تصفیه هوازی نقش اکسیژن در عمل تصفیه بسیار بالا است. لذا از تجهیزات خاصی برای رساندن اکسیژن به فاضلاب ها استفاده میکنند. این در حالی است که در تصفیه بی هوازی نیازی به وجود اکسیژن نیست. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص روش های تصفیه بیولوژیکی فاضلاب های صنعتی داده میشود.
روش هوازی :
در روش های تصفیه هوازی از روشهای بیولوژیکی از میکروب های هوازی برای حذف برخی از مواد استفاده میشود. این میکروب ها برای زیست و تکثیر خود به اکسیژن نیاز دارند. از این رو اکسیژن نقش اصلی در این روشها دارد. به عبارت دیگر در فرآیند هوازی هدف ، رساندن اکسیژن به فاضلاب می باشد. وقتی اکسیژن در آب افزایش یابد ، باکتری های هوازی به شدت تکثیر می یابند و این باکتری ها بر اطراف ذرات تشکیل شده از مواد آلی موجود در فاضلاب نشسته و بدین گونه تولید لخته می کنند.
لخته های تولیدی در روش های هوازی :
لخته های تولید در روش های هوازی تعداد بسیار زیادی از میکروب ها را تشکیل میدهند. در واقع این لخته ها شامل هزاران هزار باکتری می باشند که دور تا دور ذرات آلی جمع میشوند. اکنون زمان جمع آوری این لخته ها از آب آلود می باشد که به صورت معلق بر روی سطح فاضلاب می مانند یا بر روی یک بستر پلاستیکی می نشینند. البته این اتفاق در صورتی که دما ، PH ، سرعت و تلاطم آب و میزان اکسیژن دهی ایده آل باشد ، صورت می پذیرد.
اهمیت اکسیژن در روش هوازی :
در تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی هوازی ، میزان مصرف اکسیژن توسط میکروارگانیسم ها دارای اهمیت می باشد. در واقع اکسیژن باعث رشد و فعالیت این باکتری ها میشود. به این معناست که با اکسیژن مناسب رشد باکتری ها افزایش پیدا کرده و در نتیجه عمل تصفیه میتوان با سهولت بهتری صورت بگیرد. به همین دلیل نکته بسیار مهم در تصفیه فاضلاب هوازی میزان اکسیژن در آن میباشد.
روش بی هوازی :
در روش های بی هوازی بر خلاف دیگر روش ها اکسیژن مورد نیاز نیست. در واقع میکروارگانیسم های مورد استفاده در این روش نیاز به اکسیژن برای فعالیت خود ندارند. به عبارت دیگر در پروسه تصفیه بی هوازی باکتری های بی هوازی (باکتری هایی که می توانند بدون اکسیژن رشد کنند و زنده بمانند) به تجزیه مواد آلی می پردازند. در این حالت ، روند طی شدن پروسه خیلی آهسته است و مقدار لجن تولید شده در مقایسه با روش هوازی ، بسیار کمتر است. به همین دلیل تخلیه آن نیز ساده تر میباشد.