به طور کلی خاکها دارای انواع مختلفی هستن. هر کدام از آن ها خصوصیات جالبی در مورد زراعت و رشد گیاه دارند که به همین جهت جهت کشت برخی از گیاهان مناسب و برخی دیگر نامناسب هستند. جهت معرفی انواع حاک های مناسب برای کشاورزی ابتدا باید تعریف خاک را دانست. در ادامه به معرفی خاک به عنوان عامل اصلی کشاورزی خواهیم پرداخت.
معرفی خاک :
خاک به لایه سست زمین گفته می شود. این لایه ها تمامی سطح مشخصی از کره زمین را پوشانده اند . این لایه ها شامل سنگهای متلاشی شده، هوموس، مواد معدنی و آلی هستند. برای تشکیل انواع خاک از سنگ، به طور متوسط ۵۰۰ سال یا بیشتر زمان نیاز است. خاک معمولاً هنگام تجزیه سنگ ها به قسمتهای تشکیل دهنده آنها به وجود می آید. هنگامی که طیف وسیعی از نیروهای مختلف بر روی سنگ ها وارد می شوند، آنها به قطعات کوچکتر تقسیم می شوند که در نهایت بعد از گذر سالیان دراز بافت خاک تشکیل میشود.
انواع خاک ها در کشاورزی :
در خصوص زراعت و کشاورزی به طور کلی خاک ها از نظر بافت آن ها به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند. این چهار دسته عبارت است از : خاک های ماسه ای ، خاک رس ، خاک سیلیت ، خاک لومی
در برخی از این خاک ها شرایط برای رشد گیاه و کشاورزی بسیار مناسب بوده و این در حالی است که در برخی از این خاک ها به دلیل تراکم بالا امکان رشد ریشه در گیاه نمیباشد. در ادامه به معرفی هر کدام خواهیم پرداخت.
بافت خاک ماسه ای به عنوان یکی از انواع خاک در کشاورزی :
خاک ماسه ای کم ارزش ترین نوع از انواع خاک های کشاورزی است، این خاک تشکیل شده از شن و ماسه میباشد. این نوع از خاکها از ذرات کوچک سنگ هواساز تشکیل شده اند. خاکهای شنی یکی از فقیرترین انواع خاک برای رشد گیاهان است، زیرا دارای مواد مغذی بسیار کم و ظرفیت نگهداری آب در آن ضعیف است، که باعث می شود ریشه گیاه آب را به¬سختی جذب کند. این نوع خاک برای سیستم زهکشی بسیار مناسب است. خاک شنی معمولاً در اثر تجزیه یا تکه تکه شدن سنگ ها مانند گرانیت، سنگ آهک و کوارتز تشکیل می شود. از طرفی خواص خاک شنی برای کشاورزی ناچیز میباشد. این به دلیل دریافت ناچیز املاح از شن و ماسه توسط گیاه میباشد.
کاربرد خاک های سیلت و یا سیلیت در کشاورزی :
در کشاورزی خاک های سیلیت و یا سیلت در مقایسه با خاک شنی کاربرد بیشتری دارد. در این خاکها ذرات بسیار کوچکتر از نوع خاکهای شنی و از سنگ و سایر ذرات معدنی ساخته شده است. ذرات آن ها کوچکتر از شن و بزرگتر از خاک رس هستند. این کیفیت صاف و ریز خاک است که آب را بهتر از شن نگه می دارد. سیلت به راحتی توسط جریان های متحرک منتقل می شود و عمدتا در نزدیکی رودخانه، دریاچه و سایر اجسام آب یافت می شود. خاک سیلت در مقایسه با سایر انواع خاک ها، حاصلخیزتر است. بنابراین، از خواص خاک سیلیت در کارهای کشاورزی برای بهبود حاصلخیزی خاک نیز استفاده می شود. چرا که جذب املاح توسط گیاه در سیلت بیشتر است.
استفاده خاک های رسی در کشاورزی :
استفاده خاک های رسی کاربرد زیادی در کشاورزی ندارند. خاک رس کوچکترین ذره در میان دو نوع خاک دیگر است. ذرات موجود در این خاک بسیار محکم در کنار یکدیگر قرار می گیرند و تخلخل آنها بسیار کم است یا فاقد آن است. این خاک از کیفیت ذخیره آب بسیار خوبی برخوردار است و نفوذ رطوبت و هوا را در آن سخت می کند. خاک رس خیس، بسیار چسبناک است، اما هنگام خشک بودن، نرم است. خاک رس متراکم ترین و سنگین ترین نوع خاک است که به خوبی زهکشی نمی کند و فضای شکوفائی ریشه گیاه را فراهم نمی کند. به همین جهت استفاده آن ها در زراعت و کشاورزی چندان کاربردی ندارد.
بکارگیری خاک های لومی در زراعت :
به دلایل ویژگی های حفظ رطوبت در خاک های لومی بکارگیری و استفاده آن ها در زراعت و کشاورزی بسیار است. خاک لومی، ترکیبی از ماسه، سیلت و خاک رس است به طوری که خواص مفید هر یک از آنها را شامل می-شود. به عنوان مثال، از مهمترین خواص خاک لومی، توانایی حفظ رطوبت و مواد مغذی می باشد. از این رو برای کشاورزی مناسب تر است. این خاک همچنین به عنوان خاک کشاورزی شناخته می شود زیرا شامل تعادل هر سه نوع مواد خاک شنی، رس و لجن است و همچنین دارای هوموس است. جدا از این، به دلیل منشا غیرآلی بودن، کلسیم و pH بیشتری نیز دارد.
شما میتوانید برای مطالعه بیشتر در خصوص آب مناسب برای کشاورزی مطالعه داشته باشید.