آلودگی آب مسائله مهمی است که این روز ها ذهن کارشناسان محلیط زیست را به خود مشغول کرده است . بخش اعظم این آلودگی سفره های آب زیرزمینی و حتی آب های سطحی بر اثر کشاورزی به وجود آمده است . استفاده از کودهای شیمیایی ، سم ها و آفت کش های شیمیایی باعت آلوده شدن اب های سطحی و سفره های آب زیر زمینی شده است . در ادمه در مورد علت ها و دلایل آلودگی آب ها ناشی از کشاورزی توضیح می دهیم.
آلودگی آب بوسیله ی کودهای شیمیایی
معمولا کل کودهای شیمیایی مصرفی توسط گیاهان یا محصولات کشاورزی به مصرف نمی رسد و بخشی از آن در خاک باقی می ماند که پس از انحلال، باعث تغییر کیفیت و آلودگی آب های سفره های زیر زمینی ، رودخانه ها و دریا ها می شود. کودهای شیمیایی معمولاً از ترکیبات ساده نیتروژن، فسفر و پتاسیم می باشند و مواد مغذی گیاهان را تشکیل می دهند. ضریب روان شدن چنین موادی معمولاً به حلالیت کود، ضریب جذب به وسیله گیاه، ضریب جذب در خاک و سرعت تخریب بستگی دارد. به طور کلی0 الی 5% است. از آن جایی که ضریب روان شدن نیتروژن، زیاد است، مشخص شده است که ضریب روان شدن برای نیتروژن معادل 5 الی 30 % و برای فسفر 5/0 الی5% است. از آن جایی که ضریب روان شدن نیتروژن، زیاد است پدیده تغذیه گرایی (پیرسازی) دریاچه ها و دریاهای بسته رخ خواهد داد.
آلودگی ناشی از کودها به عنوان منابع غیر منطقه ای آلودگی شناخته شده اند در حالی که پساب صنایع، به عنوان منابع آلاینده نقطه ای در نظر گرفته می شوند. نه تنها حذف آلودگی منابع غیر نقطه ای (پراکنده) مشکل است بلکه تعیین میزان آنها نیز دشوار می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تصفیه فاضلاب صنعتی به این صفحه مراجعه کنید.
– آلودگی آب به وسیله مواد شیمیایی کشاورزی
مواد شیمیایی کشاورزی شامل انواع آفت کش ها و علف کش ها و کودهای شیمیایی هستند که از یک طرف نقش مهمی را در کشاورزی مدرن ایفاء می نمایند و از طرف دیگر باعث آلودگی شدید محیط زیست و آب می شوند.
خصوصیات مواد شیمیایی کشاورزی از نظر عوامل آلاینده عبارتند از:
– تقریباً تمامی مواد مذکور ترکیبات خاصی هستند که به صورت طبیعی در طبیعت وجود ندارند بنابراین رفتار این مواد در طبیعت، مشخص و قابل پیش بینی نیست.
– اثرات مواد مذکور بر سلامت و بهداشت انسان ناشناخته است اما در بسیاری از موارد حضور مقادیر کم آنها تاثیر سوء بر سلامت انسان بر جای می گذارد.
– هنگامی که چنین موادی وارد بدن انسان می شوند قدرت تجمع آنها در بافتهای بدن افزایش می یابد.
– تنوع این مواد، زیاد است و هر روزه بر تعداد آنها افزوده می شود. در نتیجه در صورتی که فکری به حال آنها نشود هر روز آلودگی محیط زیست و آب بیشتر می شود .
– بسیاری از آنها پایدار بوده و برای مدت زمان طولانی در طبیعت یا بدن انسان باقی می مانند.
– تمام مواد شیمیایی کشاورزی حاوی افزودنی بوده و گرچه مقدار سمیت چنین مواد افزودنی زیاد نیست اما می توانند اثرات سویی در طبیعت بر جای بگذارند.
– آنالیز بسیاری از مواد شیمیایی کشاورزی نیاز به روشهای ویژه دارد.
مصرف پاره ای از مواد شیمیایی به عنوان کودهای شیمیایی و آفت کش کشاورزی که در گذشته تولید و توزیع شده اند اکنون مجاز نیست اما علیرغم این امر، بقایای چنین مواد خطرناکی به دلیل پایداری آنها طبیعت هنوز قابل تعیین و اندازه گیری در پارامتر های آلودگی آب و محیط زیست است (جدول 1-2). در دنیای امروز آن دسته از مواد شیمیایی کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرند که پایداری کمی داشته و اثر سمی آنها بسیار سریع از بین می رود.