آب خاکستری چیست و اهمیت آن در دنیای امروزی

آب خاکستری یا بازیافتی چیست ؟ به پسآب هایی که توسط ادارات، مکان های مسکونی تولید مشیود گفته میشود. این آب ها جدایی از آب های سیاه یا همان آبهای دارای مدفوع میباشد. این نوع از آبها از طریق های مختلف تهیه میشود. برای مثال از فاضلاب روشویی ، حمام ، ظرف شویی و… قابل برداشت است. استفاده و کاربرد آب خاکستری در موارد غیر شرب و مصرف غذایی اهمیت زیادی دارد. در ادامه توضیحات بیشتری از این نوع آبها و تصفیه فاضلاب داده شده است.

آب خاکستری چیست

همانطور که گفتیم آب خاکستری به فاضلاب تولیدی خانگی از ظرف شویی یا دست شویی، حمام، ماشین لباسشویی و آشپزخانه ‌ها تعلق می گیرد. در طبقه بندی که آب های خاکستری را کرده اند می توان فاضلاب ناشی از حمام و دست شویی ها را آب خاکستری روشن و فاضلابی که از آشپزخانه و ماشین لباسشویی ها را آب خاکستری تیره نامیده می شوند.

در تعریف آب خاکستری به زبان ساده میتوان گفت: آب خاکستری به فاضلابی گفته می‌شود که از منابعی غیر از توالت (فاضلاب سیاه) تولید می‌شود و برخلاف فاضلاب سیاه، فاقد آلودگی های مدفوعی و میکروبی شدید است. و به همین دلیل برای تصفیه و استفاده مجدد مناسب است.

علت نامگذاری آب خاکستری چیست :

آب خاکستری اصولاً نام خویش را از ظاهر تیره ای دریافت کرده‌اند، که حد واسط آب آشامیدنی با مفهوم «آب سفید» و «گنداب های توالتی» یا «آب سیاه» می‌باشند.

اگر نیاز به مشاوره رایگان دارید فرم زیر را پر کنید.

اهمیت آب خاکستری در دنیای امروزی

در دنیای امروز، که با مشکل بزرگ کمبود آب و تغییرات اقلیمی دست و پنجه نرم می‌کنیم، اهمیت آب خاکستری بیش از هر زمان دیگری مشخص است. این منبع به ظاهر بی ارزش، که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از فاضلاب خانگی را تشکیل می دهد، فرصتی طلایی برای مدیریت منابع آبی ایجاد میکند.

با تصفیه آب خاکستری، می‌توانیم فشار بر منابع آب شیرین را به شدت کاهش دهیم، چرا که به جای استفاده از آب آشامیدنی برای مصارفی مانند آبیاری باغچه و فلاش تانک، از آب تصفیه شده استفاده می‌کنیم. این رویکرد نه تنها به حفاظت از محیط زیست و اکوسیستم‌ها کمک می‌کند، بلکه منجر به کاهش قابل توجه هزینه ها برای خانواده ها و کسب‌وکار ها می‌شود. در نهایت، در شرایطی که بحران آب به یک واقعیت جهانی تبدیل شده، شناخت و استفاده از آب خاکستری به معنای پذیرش یک راهکار پایدار، اقتصادی و مسئولانه برای تضمین آینده‌ای پرآب‌تر و سبزتر است.

آیا آب خاکستری خطرناک است؟

آب خاکستری به خودی خود حاوی آلاینده های فاضلاب سیاه نیست، اما نباید به آن به چشم یک منبع کاملاً پاک نگاه کرد. این آب می‌تواند حاوی مقادیری از میکروب ها، مواد شیمیایی شوینده و ذرات جامد باشد. به همین دلیل، هرگز نباید آب خاکستری را بدون تصفیه مناسب برای مصارف خوراکی نظیر آشامیدن و آبیاری محصولات گیاهی و سبزیجات استفاده کرد. تصفیه و ضدعفونی صحیح، این آب را به منبعی کاملاً ایمن و قابل استفاده تبدیل می‌کند. این فرآیندها تضمین می‌کنند که آب خروجی عاری از عوامل بیماری زا باشد و برای مصارف غیرآشامیدنی ایمنی کامل داشته باشد.

انواع آب خاکستری

به طور کلی تمامی فاضلاب های خانگی به جز مواردی که دارای مدفوع میباشد زیر مجموعه آب خاکستری با بازیافتی هستند. در سیاق خانگی، آب خاکستری همان آب‌های مصرفی حمام، دوش گرفتن، روشویی و ماشین های لباسشویی هستند، اما گاهی آب سینک آشپزخانه و ظرفشویی نیز از نظر فنی آب بازیافتی به حساب می‌آیند، اگر چه تمرکز بالای پسماند های غذایی و شیمیایی به این معناست که این آب برای استفاده مجدد، کمتر مناسب است. کمیت بالغ بر ۶۵ الی ۷۵ درصد فاضلاب تولید شده در خانه ها آب خاکستری می‌باشد و این می‌تواند منبع مناسبی برای استفاده مجدد باشد چرا که رابطهٔ مستقیمی میان آب خاکستری تولید شده و آب مورد نیاز برای استفاده در فلاش تانک ها وجود دارد.

انواع آب خاکستری بر اساس میزان آلودگی و منبع تولید به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر کدام نیازمند سطح تصفیه متفاوتی برای استفاده مجدد هستند. این دسته بندی به ما کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی بهتری برای بازیافت و استفاده از آن‌ها داشته باشیم.

۱. آب خاکستری روشن

این نوع آب خاکستری کمترین میزان آلودگی را دارد و تصفیه آن نیز نسبتاً ساده است. منبع اصلی تولید آب خاکستری روشن، آب حاصل از دوش، وان حمام و سینک روشویی است. این آب معمولاً حاوی مقادیری از صابون، شامپو، مو و سلول‌های مرده پوست است، اما فاقد چربی، مواد غذایی و مواد شیمیایی قوی است. به همین دلیل، برای مصارفی مانند آبیاری باغچه‌ها و گیاهان غیرخوراکی، پس از یک تصفیه ساده مانند فیلتراسیون اولیه، قابل استفاده است.

۲. آب خاکستری تیره

آب خاکستری تیره نسبت به نوع روشن، آلودگی بیشتری دارد و نیازمند فرآیند تصفیه پیشرفته‌تری است. این نوع آب از منابعی مانند ماشین لباسشویی و به‌خصوص سینک آشپزخانه و ماشین ظرفشویی تولید می‌شود. آب خاکستری تیره علاوه بر مواد شوینده، حاوی مقادیر زیادی چربی، مواد غذایی، رنگ و مواد شیمیایی است که تصفیه آن را پیچیده‌تر می‌کند. با این حال، با استفاده از سیستم‌های تصفیه پیشرفته که شامل مراحل بیولوژیکی و فیزیکی-شیمیایی هستند، می‌توان این آب را نیز برای مصارف غیرآشامیدنی مانند فلاش تانک‌ها یا آبیاری فضای سبز بزرگ تصفیه کرد.

بیشتر بخوانید» آب شیرین کن صنعتی

مصارف آب بازیافتی یا خاکستری :

همان طور که گفته شد آب های بازیافتی دربرگیرنده تمام جریان ‌ها به استثنای فاضلاب خروجی از سرویس‌های بهداشتی استفاده شده نیز می باشد. از آب بازیابی در بسیاری از مصارف روزانه نظیر آبیاری فضاهای سبز، سیفون توالت و ساختمان‌ هایی که به رطوبت نیاز دارند مثل گلخانه ها برای استفاده مجدد استفاده شود. آب خاکستری یا فاضلاب‌ های خانگی تفاوت ‌های زیادی با فاضلاب توالتی دارند، زیرا مورد اخیر را با نام گندآب‌ ها می ‌شناسند که حاوی فضولات انسانی هستند.

اهداف اصلی استفاده از آب خاکستری :

در بسیاری از کشورهای پیشرفته و مدرن جهان از آب شرب که قابل آشامیدن است برای استفاده های عمومی نظیر آبیاری گیاهان یا سیفون استفاده نمی شود بلکه از منابع دیگری همچون آب خاکستری برای این کار استفاده می‌شود. از همین رو برای این کار از اقدامات مناسبی برای ساخت سیستم تصفیه آب نیز صورت گرفته است تا با کمترین هزینه ممکن، برای ساختمان ‌هایی با چند طبقه مسکونی و اداری در ابعاد کوچک بتوان این سیستم را راه اندازه کرد و از هدر رفت بیش از ۸۰ درصد از آب مصرفی از منازل و ادارات نیز جلوگیری نمود.

کاربرد آب خاکستری و یا همان بازیافتی :

کاربرد آب خاکستری پس از تصفیه، بسیار متنوع میباشد یکی از موارد پر استفاده از آب ها کاربرد آن در آبیاری گیاهان میباشد. استفاده از آب های خاکستری برای آبیاری تا حد زیادی مصرف آب را کاهش میدهد. با بازیافت این منبع، می‌توان از آن برای مصارف مختلف غیرشرب استفاده کرد. در ادامه کاربرد های دیگر آب های بازیافتی را برسی میکنیم.

• آبیاری فضاهای سبز مزارع و پارک ‌ها
• تأمین آب مورد نیاز کارخانجات
• پرکردن فـلاش تـانک ها
• سرویس‌ های بهداشتی عمومی
• شستشوی محوطه و پارکینگ
• شستشوی ماشین ها
• سیستم‌ های سرمایشی و کولر
• آب‌نما ها و آبشار های مصنوعی
• سیستم های آتش نشانی

این موارد مزیت هایی نیز به دنبال دارند. در ادامه به ارزش های استفاده از آب های خاکستری گفته شده است.

ارزش های استفاده از آب خاکستری چیست :

• بازگردانی آب و استفاده مجدد از آب تصفیه شده
• صرفه جویی در مصرف آب شرب
• استفاده صحیح از آب شرب که با هزینه های زیادی تولید می شود
• صرفه جویی در هزینه های مصرفی
• امکان آبیاری فضای سبز به صورت خودکار و با زمان بندی مشخص
• جلوگیری از اتلاف آب، به خصوص در مکان های عمومی مانند مدارس، ادارات و مجتمع های مسکونی
• کاهش میزان مهاجرت از روستاها و شهرها و بهبود وضع زندگی مردم
• عدم گرفتی لوله ها به دلیل غلظت پایین مواد آلی

چه نوع آب هایی جزو آب خاکستری نیستند؟

آب خاکستری شامل فاضلاب حاصل از منابعی غیر از توالت است. بنابراین، فاضلاب سیاه که از فلاش تانک‌ها و توالت‌ها تولید می‌شود، به هیچ عنوان جزو آب خاکستری محسوب نمی‌شود. این نوع فاضلاب حاوی مقادیر زیادی از پاتوژن‌ها و مواد بیماری زا است و باید مستقیماً به سیستم فاضلاب شهری یا سپتیک تانک منتقل شود. همچنین، آب حاصل از شستشوی پوشک یا پسماندهای غذایی نیز به دلیل آلودگی بالا، جزو آب خاکستری طبقه‌بندی نمی‌شوند و نیازمند تصفیه ویژه‌ای هستند.

 آب خاکستری را چگونه تصفیه میکنند؟

برای تصفیه آب خاکستری، راه‌حل‌های متنوعی از سیستم‌های کوچک خانگی تا پکیج تصفیه آب خاکستری برای مجتمع ها وجود دارد. این سیستم‌ها معمولاً از یک فرآیند چند مرحله ای پیروی می‌کنند: ابتدا پیش‌تصفیه برای جداسازی ذرات درشت، سپس تصفیه بیولوژیکی با استفاده از باکتری‌ها برای تجزیه مواد آلی، و پس از آن فیلتراسیون برای حذف ذرات ریزتر. در نهایت، مرحله ضدعفونی با استفاده از روش‌هایی مانند کلر یا اشعه فرابنفش، تمام باکتری‌های باقی‌مانده را از بین می‌برد. این سیستم‌ها به صورت هوشمند و خودکار عمل می‌کنند تا آب تصفیه‌شده برای مصارف غیرآشامیدنی قابل استفاده باشد.

آیا استفاده از آب خاکستری برای آبیاری باغچه به گیاهان آسیب می‌زند؟

خیر، برعکس، استفاده از آب خاکستری تصفیه شده برای آبیاری باغچه به گیاهان آسیب نمی‌زند، بلکه میتواند برای آنها مفید نیز باشد. این آب حاوی مقادیری از مواد مغذی مانند نیتروژن و فسفر است که برای رشد گیاهان ضروری هستند و به عنوان یک کود مایع طبیعی عمل می‌کنند. این امر نیاز به کودهای شیمیایی را کاهش داده و به بهبود سلامت خاک کمک می‌کند. با این حال، توصیه می‌شود برای تصفیه از شوینده‌های زیست‌تخریب‌پذیر و با pH متعادل استفاده شود تا از تجمع نمک و مواد شیمیایی در خاک جلوگیری شود.

نتیجه گیری

در پایان، می‌توان به این نتیجه رسید که آب خاکستری چیزی فراتر از یک فاضلاب ساده است؛  و یک منبع ارزشمند و حیاتی است که در قلب خانه ها و ساختمان‌های ما پنهان شده است. همانطور که دیدیم، با شناخت و مدیریت صحیح این منبع، می‌توانیم به طور چشمگیری در مصرف آب شیرین صرفه‌جویی کنیم، هزینه‌ها را کاهش دهیم و سهمی بزرگ در حفاظت از محیط زیست داشته باشیم. استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب خانگی، یک انتخاب هوشمندانه برای تضمین پایداری و امنیت آبی در آینده است. با به کارگیری این راه های عملی و اقتصادی، هر فرد و هر جامعه می‌تواند گامی محکم در مسیر مقابله با بحران آب بردارد و آینده ای پربارتر و سبزتر را برای نسل های بعدی رقم بزند.

برای اطلاعات بیشتر در خصوص تصفیه آب های فاضلاب میتوانید از صفحه مربوط به دستگاه تصفیه آب صنعتی دیدن کنید.