چه شهرهایی از ایران آب شور دارند؟ بررسی کامل دلایل، مناطق و پیامدها
کمبود آب شرب و افزایش شوری منابع آبی در سال های اخیر به یکی از مهم ترین دغدغه های مردم و مسئولان تبدیل شده است. تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، برداشت های بی رویه و ورود پساب ها باعث شده کیفیت آب در بسیاری از شهرهای ایران افت کند و برخی مناطق حتی با آب شور مواجه شوند. بر همین اساس، سؤال مهم بسیاری از افراد این است که:
چه شهرهایی از ایران آب شور دارند؟ و دلایل شور شدن آب این مناطق چیست؟
در این مقاله به صورت جامع و مستند، شهرها و استان هایی را بررسی می کنیم که با مشکل شوری آب دست و پنجه نرم می کنند، همچنین علل اصلی و پیامدهای آن را توضیح می دهیم.
چرا آب برخی شهرهای ایران شور می شود؟
قبل از معرفی شهرها، لازم است بدانیم که شوری آب چگونه و به چه دلایلی ایجاد می شود.
۱. تبخیر بالا و اقلیم خشک
در بخش های جنوبی و مرکزی ایران، دما و میزان تبخیر بسیار زیاد است.
هرچه تبخیر افزایش یابد، املاح باقی مانده در آب بیشتر و در نتیجه آب شورتر می شود.
۲. نفوذ آب دریا به سفره های آب زیرزمینی
در شهرهای ساحلی به خصوص در جنوب ایران، پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی باعث می شود آب دریا وارد چاه ها شود.
۳. برداشت بی رویه از چاه ها
وقتی سطح آب سفره ها پایین می آید، غلظت املاح در آب افزایش می یابد.
۴. زمین شناسی مناطق کویری
در مناطق کویری ایران، خاک و رسوبات دارای نمک های طبیعی هستند که وارد منابع آبی می شوند.
۵. ورود فاضلاب یا پساب صنعتی
برخی مناطق به دلیل نبود سیستم های مناسب تصفیه، کیفیت آب آن ها تحت تأثیر قرار می گیرد.
چه شهرهایی از ایران آب شور دارند؟ (فهرست کامل و به روز)
در ادامه مهم ترین شهرها و استان هایی که با آب شور مواجه اند را معرفی می کنیم. این اطلاعات بر اساس گزارش های محیط زیست، وزارت نیرو و مطالعات آمایش آب کشور تهیه شده است.
۱. استان خوزستان
خوزستان یکی از مهم ترین استان هایی است که در برخی شهرهای آن، شوری آب به مشکل جدی تبدیل شده است. دلیل اصلی آن نفوذ آب خلیج فارس، برداشت های بی رویه و کاهش کیفیت رودخانه هاست.
شهرهای دارای آب شور:
- آبادان
- خرمشهر
- ماهشهر
- شادگان
- هندیجان
- برخی مناطق اهواز
در شهرهایی مانند آبادان و خرمشهر، شوری آب در برخی سال ها به حدی می رسد که آب لوله کشی قابل استفاده حتی برای شست وشو نیست.
۲. استان بوشهر
این استان به دلیل نزدیکی به خلیج فارس و کمبود منابع آب شیرین، یکی از مناطق دارای آب شور محسوب می شود.
مهم ترین شهرهای دارای آب شور:
- بوشهر
- دیر
- کنگان
- جم
- دیلم
- عسلویه
در برخی مناطق، تنها منبع آب مناسب شرب، آب شیرین کن های دریایی هستند.
۳. استان هرمزگان
یکی از شورترین منابع آبی در کشور متعلق به هرمزگان است.
در بسیاری از شهرهای این استان، شبکه توزیع با تکیه بر آب شیرین کن ها اداره می شود.
شهرهای دارای آب شور:
- بندرعباس
- قشم
- میناب
- بندرلنگه
- جاسک
- رودان
در بسیاری از این مناطق، آب چاه ها قابل شرب نیست و تنها برای کشاورزی یا مصرف غیرخانگی استفاده می شود.
۴. استان سیستان و بلوچستان
اقلیم خشک، تبخیر بالا و کاهش بارندگی باعث شده بخش زیادی از این استان با آب شور مواجه شود.
شهرهای دارای آب شور:
- چابهار
- کنارک
- زابل
- زاهدان (در برخی محلات)
- ایرانشهر
- سراوان
یکی از دلایل عمده شوری آب در این استان، کاهش سطح آب زیرزمینی و فرونشست زمین است.
۵. استان یزد
یزد یکی از خشک ترین استان های ایران است و طبیعتاً منابع آب آن دارای املاح زیاد هستند.
شهرهای دارای آب شور:
- یزد
- اردکان
- اشکذر
- بافق
- مهریز
- میبد
در بسیاری از مناطق، آب چاه ها برای شرب مناسب نیست و باید تصفیه شود.
۶. استان کرمان
کرمان نیز مانند یزد به دلیل شرایط زمین شناسی و کمبود بارندگی با آب های شور مواجه است.
شهرهای دارای آب شور:
- رفسنجان
- انار
- سیرجان
- بم
- کهنوج
- جیرفت (برخی مناطق)
در رفسنجان، شوری آب حتی به کیفیت تولید پسته نیز آسیب زده است.
۷. استان قم
قم از گذشته جزو شهرهایی بوده که آب آن املاح بالایی داشته است.
مناطق دارای آب شور:
- مرکز شهر قم
- جعفریه
- کهک
- جمکران
بسیاری از مردم قم برای آب شرب از آب بسته بندی استفاده می کنند.
۸. استان اصفهان (برخی مناطق)
هرچند آب شهر اصفهان به نسبت مناسب است، اما برخی مناطق استان شوری آب را تجربه می کنند.
مهم ترین مناطق:
- شرق اصفهان
- خور و بیابانک
- نائین
- اردستان
- ورزنه
این مناطق در مجاورت کویر قرار دارند و املاح خاک بسیار زیاد است.
۹. استان خراسان رضوی
در اطراف مشهد و برخی شهرهای جنوبی استان، سختی و شوری آب بسیار بالاست.
شهرهای دارای آب شور:
- مشهد (برخی مناطق)
- فریمان
- تربت جام
- تایباد
- گناباد
دلیل اصلی، کاهش بارندگی و برداشت زیاد از آب های زیرزمینی است.
۱۰. استان فارس
اگرچه فارس یکی از استان های مهم کشاورزی است، اما برخی مناطق آن شوری آب زیادی دارند.
شهرهای دارای آب شور:
- داراب
- جهرم
- فسا
- لامرد
- مهر
- خنج
- بوانات
شوری آب در برخی مناطق لامرد و مهر بسیار بالا گزارش شده است.
پیامدهای شوری آب در شهرهای ایران
شوری آب تأثیرات فراوانی بر زندگی مردم، کشاورزی و اقتصاد دارد.
۱. آسیب به سلامتی
مصرف طولانی مدت آب شور ممکن است باعث مشکلات زیر شود:
- فشار خون بالا
- مشکلات کلیوی
- اختلالات گوارشی
۲. تخریب کشاورزی
شوری باعث کاهش بازدهی محصولات کشاورزی و تخریب خاک می شود.
۳. کاهش کیفیت زندگی
در بسیاری از شهرها، مردم برای آب شرب مجبور به خرید آب بسته بندی یا استفاده از دستگاه تصفیه خانگی هستند.
۴. آسیب به لوازم خانگی
آب شور باعث خرابی پکیج ها، آبگرمکن ها، لوله ها و شیرآلات می شود.
راهکارهای کاهش شوری آب در این شهرها
- استفاده از آب شیرین کن های صنعتی و خانگی
- مدیریت برداشت از چاه ها
- انتقال آب از مناطق پرآب
- جلوگیری از ورود فاضلاب به منابع آبی
- احیای سفره های آب زیرزمینی
- توسعه سیستم های تصفیه و نمک زدایی
جمع بندی: کدام شهرهای ایران آب شور دارند؟
طبق بررسی های علمی و گزارش های رسمی، بیشترین شوری آب در شهرهای استان های:
- خوزستان
- بوشهر
- هرمزگان
- سیستان و بلوچستان
- یزد
- کرمان
- قم
- برخی مناطق اصفهان، فارس و خراسان رضوی
مشاهده می شود.
به طور کلی هرچه منطقه به کویر، خشکسالی، یا سواحل جنوبی نزدیک تر باشد، احتمال شوری آب بیشتر است.