فاضلاب خانگی یا آب خاکستری (Greywater)، به تمامی فاضلاب‌هایی گفته میشود که در خانه‌ها یا ساختمانهای اداری تولید میشود ولی فاقد آلودگی‌های مدفوعی هستند. اساسا، آب خاکستری شامل فاضلاب حاصل از دوش یا وان حمام، روشویی و ماشین لباسشویی (در مواردی سینک آشپزخانه و ماشین ظرفشویی) است. تصفیه آب خاکستری نسبت به فاضلاب شهری ساده‌تر است و از این رو برای استفاده مجدد و بازگشت به چرخه مصرف مناسب می باشد. کاربردهای متداول برای آب خاکستری تصفیه شده توسط شرکت آریا صاف عبارتند از بازگرداندن آن به سیستم لوله کشی منزل برای فلاش تانک های سرویس‌های بهداشتی، آبیاری فضای سبز و سایر مصارف غیرآشامیدنی مانند سیستم های خنک کننده و غیره. در شهرک‌های بزرگ و مجتمع های مسکونی، استفاده مجدد از آب خاکستری تصفیه‌شده می‌تواند باعث کاهش مصرف آب به میزان 40 تا 50 درصد شود. کمیت بالغ بر ۶۵ الی ۷۵ درصد فاضلاب تولید شده در خانه‌ها آب خاکستری میباشد و این می‌تواند منبع مناسبی برای استفاده مجدد باشد، چرا که رابطهٔ مستقیمی میان آب خاکستری تولید شده و آب مورد نیاز برای استفاده در فلاش تانک‌ها وجود دارد.
تصفیه آب خاکستری با بیوراکتور غشایی
استفاده مجدد از فاضلاب بخش مهمی از مدیریت پایدار منابع آبی به شمار می‌رود. آب خاکستری می‌تواند جایگزین مهمی برای استفاده از منابع آب شرب برای مصارف غیر آشامیدنی باشد. این امر اهمیت ویژه ای در مناطق خشک ایران و همچنین مناطقی با جاذبه های گردشگری بالا که تقاضای آب در تابستان افزایش میابد را دارد. برخی فواید زیست‌محیطی تصفیه آب خاکستری عبارتند از:
- کاهش برداشت آب شیرین رودخانه‌ها و منابع زیرزمینی
- کاهش تأثیرات زیست‌محیطی ناشی از گندانبار (سپتیک تانک ها) و تصفیه‌خانه‌های فاضلاب
- کاهش مصرف انرژی و آلودگی شیمیایی حاصل از تصفیه پساب
- مملوسازی مجدد سفره‌های آب زیرزمینی و احیای اکوسیستم
به دلیل احتمال آلودگی به انواع مختلفی از مواد محلول و معلق، آب خاکستری باید به‌درستی و به صورت اصولی تصفیه شود. آلاینده‌های موجود در آب خاکستری عبارتند از ذرات خاک، مواد غذایی، چربی، مو و انواع مواد شوینده که در منزل استفاده میشوند. معمولاً برای تصفیه اولیه، از روش‌های تصفیه هوازی و بیولوژیکی برای از بین بردن مواد زیستی محلول و معلق، و سپس از فرایند اولترافیلتراسیون (فراپالایش) برای جلوگیری از عبور ذرات، باکتری‌ها و ویروس‌ها استفاده میشود. در نهایت، برای اطمینان از ضدعفونی نهایی در محل مصرف می‌توان آب خاکستری تصفیه شده را با استفاده از از اشعه فرابنفش یا کلرزنی ضدعفونی کرد.
در مناطق شهری و توریستی، با تراکم بالای جمعیت و محدودیت و ارزش بالای زمین، فناوری بیورآکتور غشایی (MBR) به گزینه‌ای بسیار جذاب تبدیل می شود؛ چرا که این اماکن به راه‌حل‌های قابل اطمینان با فضای کم و عملکرد بالا نیاز دارند. فرآیند بیورآکتور غشایی (MBR) ترکیبی از فرآیند لجن فعال و فیلتراسیون غشایی (فراپالایش یا میکروپالایش) است. این فنآوری در مقایسه با سیستم های تصفیه پساب معمولی، دارای مزایای قابل توجهی مانند دوام بالا، پایداری و طراحی فشرده فرآیند است. همچنین آب تولید شده از فرایند بیورآکتور غشایی دارای کیفیت بالا نیز میباشد و لجن باقیمانده از پروسه تصفیه کمتر از سایر فناوری های سنتی میباشد.
بیورآکتورهای غشایی جایگزین زلال‌سازها و مدیا فیلترها (فیلترهای شنی یا سنتی) میشوند و با ترکیب صافی های غشایی فیزیکی و تصفیه بیولوژیکی، اندازه دستگاه را کاهش می‌دهند. این ویژگی‌ها، فنآوری بیورآکتور غشایی (MBR) را به راه‌حلی ایده‌آل برای تصفیه و بازیافت آب خاکستری تبدیل می‌کند. سیستم‌های تصفیه بیورآکتور غشایی آب خاکستری معمولاً شامل لوله‌کشی، پمپ‌ها و مخزن بیورآکتور هستند که در آن، فرآیند تصفیه بیولوژیکی انجام شده و آب از یک فیلتر غشایی عبور می‌کند. بیورآکتور محفظه ای است که در آن واکنش بیولوژیکی بین میکروارگانیسم‌های شناور و آلاینده‌های آلی انجام مي‌شود. این واکنش بیولوژیکی می‌تواند به صورت هوازی (توسط میکروارگانیسم‌های هوازی) یا به صورت بی هوازی صورت گیرد. در حقیقت بیورآکتور نوعی راکتور است که کاتالیست آن میکرو ارگاسم‌ها یا آنزیم‌های حاصل از متابولیسم بیولوژیکی است. (شکل 1 و 2)
شکل 1: تصفیه آب خاکستری با فناوری بیوراکتور غشایی
شکل 2: تصفیه آب خاکستری با فن آوری های سنتی
شرکت آریاصاف، برای بازیافت و تصفیه آب خاکستری راهکارهایی جامع و مطابق با نیاز مشتری و اصول پایدار محیط زیست ارایه می دهد، که طیف گسترده ای از فناوری ها و راهکارهای ها نوآورانه در صنعت تصفیه آب و فاضلاب را در بر میگیرند. با در نظر گرفتن بحران فزاینده کم آبی در ایران و منطقه خاورمیانه، تصفیه آب خاکستری راه حلی مناسب برای انواع پروژه های توسعه املاک، از جمله شهرک های گردشگری، ساختمانهای دولتی، آموزشی و نیز مجتمع های بزرگ مسکونی می باشد.